کلاچ برای اتصال یا انفصال بین دو محور به کار می‌رود، یعنی کلاچ می‌تواند دو محور را به گونه‌ای به هم متصل کند که با سرعت و گشتاور برابر با هم بچرخند، یا دو محوری را که با سرعت و گشتاور برابر با هم در حال چرخش هستند را از هم جداکند. در خودرو محور خروجی موتور همواره در حال چرخش است و این نیرو در نهایت باید به چرخ‌ها منتقل شود تا خودرو از حالت سکون به حرکت در آید، ولی چرخ‌ها همیشه در حال حرکت نیستند، پس کلاچ بین این دو محور ارتباط برقرار می‌کند. در واقع کلاچ وظیفه برقراری ارتباط یا قطع آن را، بین محور خروجی موتور با جعبه دنده را دارد. به زبان ساده‌تر، نیرویی که موتور تولید می‌کند از طریق میلنگ به فلایویل منتقل می‌شود و فلایویل با استفاده از صفحه کلاچ این نیرو را به جعبه دنده منتقل می‌کند. از صفحه کلاچ در هنگام تغییر دنده هم استفاده می‌شود.
قطعات تشکیل دهنده دیسک و صفه کلاچ به شرح زیر است:
- صفحه کلاچ
- دیسک کلاچ
- بلبرینگ کلاچ
- دو شاخه کلاچ
- صفحه دنده
- شاخک‌ها
- اهرم
هر کدام از قطعات بالا وظایفی بر عهده دارند و مکمل یکدیگر هستند.
همچنین از انواع مختلف کلاچ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کلاچ تک صفحه‌ای
- کلاچ چند صفحه‌ای
- کلاچ روغنی
- کلاچ خشک
- کلاچ اتوماتیک
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که در صنایع ماشین سازی از انواع دیگری از کلاچ‌ها هم استفاده می‌شود که ما در این‌جا به آن‌ها اشاره نکردیم و فقط از کلاچ‌هایی نام بردیم که در خودرو سازی کاربرد دارند.
بخوانید: راه‌های تشخیص لوازم یدکی اصل و تقلبی
علائم زمان تعویض دیسک و صفحه
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، برای به حرکت درآمدن خودرو احتیاج است نیرویی که توسط موتور تولید می‌شود، به چرخ‌ها منتقل شود. سیستم انتقال خودرو از اجزایی مثل گیربکس، دیفرانسیل، دیسک و صفحه کلاچ و ... تشکیل شده است. نیرویی که توسط موتور تولید می‌شود به وسیله دیسک و صفحه، به جعبه دنده و دیفرانسیل منتقل می‌شود، و در نهایت به چرخ‌های جلو انتقال پیدا می‌کند و باعث حرکت کردن خودرو می‌شود. کلاچ وظیفه قطع کردن این سیستم انتقال نیرو را بر عهده دارد.
زمان تعویض صفه کلاچ خودرو تقریبی است و کاملاً به نوع رانندگی شما و جنس صفحه کلاچی که از آن استفاده می‌کنید بستگی دارد. برای مثال اگر شما بیشتر در مسیرهای پر ترافیک رانندگی می‌کنید، طبیعتاً مدت زمان بیشتری صفحه کلاچ خودرو خود را درگیر نگه می‌دارید و به همین علت صفحه کلاچ خودرو شما باید بین 30 تا 40 هزار کیلومتر (یعنی زمانی که 30 تا 40 هزار کیلومتر از کارکرد صفحه کلاچ شما می‌گذرد) تعویض شود، ولی در غیر این صورت زمان تعویض صفحه کلاچ بین 50 تا 60 هزار کیلومتر است. البته ناگفته نماند که جنس صفحه کلاچ به کار رفته در خودرو هم بسیار مهم است و بر روی طول عمر آن تاثیر می‌گذارد.
از علائم زمان تعویض دیسک و صفحه خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هنگامی که دنده‌های خودرو به خوبی جا نمی‌روند و مشکل ساز می‌شوند (به خصوص دنده عقب و دنده یک)
- هنگامی که شما برای شتاب‌گیری پای خود را بر روی پدال گاز فشار می‌دهید و خودرو گاز هرز می‌خورد، یعنی خودرو گاز می‌خورد ولی شتاب و قدرت لازم را کسب نمی‌کند.
- هنگامی که می‌خواهید حرکت کنید و خودرو را در دنده یک قرار می‌دهید، وقتی پای خود را از روی کلاچ برمی‌دارید، موتور و بدنه خودرو شما لرزش‌های غیر عادی دارد.
- صدا دادن دنده‌ها به هنگام جا زدن.
- سفت و خشک شدن پدال کلاچ.
- و ...
اگر به مواردی که به آن اشاره کردیم توجه داشته باشید، می‌توانید به راحتی متوجه شوید که چه زمان باید دیسک و صفحه کلاچ خود را تعویض کنید.
علت خرابی دیسک و صفحه کلاچ
همانطور که گفتیم، صفحه کلاچ یک قطعه مصرفی است که دیر یا زود تمام می‌شود و باید آن را تعویض کرد. نحوه رانندگی شما و استفاده از صفحه کلاچ با جنس خوب، در طول عمر صفحه کلاچ خیلی تاثیر دارد.
برخی از عواملی که باعث می‌شود صفحه کلاچ خودرو شما زودتر تمام شود به شرح زیر است:
- فشار به خودرو به هنگام رانندگی در سربالایی‌ها
- تعداد زیاد سرنشینان خودرو
- رانندگی زیاد در ترافیک
- جنس نامرغوب صفحه کلاچ
- رانندگی پر شتا
- قرار دادن پا بر روی پدال کلاچ به هنگام رانندگی
- و ...
پس اگر می‌خواهید که صفحه کلاچ خودرو شما بیشتر عمر کند، باید موارد بالا را رعایت کنید.
همچنین بخوانید: کار اصلی فیلتر روغن در خودرو
